تجهیزات پسیو شبکه چیست؟ معرفی کامل انواع فیبر نوری و مسی

وقتی صحبت از یک شبکه کامپیوتری می‌شود، همه معمولاً یاد تجهیزاتی مثل مودم، روتر یا سوئیچ می‌افتند. اما پیش از آنکه این دستگاه‌های هوشمند وارد عمل شوند، باید یک زیرساخت فیزیکی مطمئن وجود داشته باشد تا داده‌ها بتوانند به‌راحتی بین دستگاه‌ها جابه‌جا شوند. این زیرساخت را تجهیزات پسیو یا غیرفعال (Passive Equipment) تشکیل می‌دهند.

تجهیزات پسیو همان بخش‌هایی از شبکه هستند که نیازی به برق ندارند و تنها وظیفه‌شان انتقال داده‌هاست. آن‌ها هیچ‌گونه پردازش یا تقویت سیگنال انجام نمی‌دهند، بلکه مثل جاده‌ای عمل می‌کنند که خودروها روی آن حرکت می‌کنند. در مقابل، تجهیزات اکتیو مانند سوئیچ‌ها و روترها همان خودروهایی هستند که روی این جاده رفت‌وآمد می‌کنند.

به‌طور کلی تجهیزات پسیو در دو دسته اصلی قرار می‌گیرند: فیبر نوری و کابل‌های مسی.

۱. تجهیزات پسیو فیبر نوری

فیبر نوری به‌دلیل سرعت بالا و ظرفیت زیاد، به‌خصوص در ارتباطات بین‌شهری یا سازمان‌های بزرگ کاربرد فراوانی دارد. در این فناوری به‌جای مس، از رشته‌های شیشه‌ای یا پلاستیکی باریک استفاده می‌شود که داده‌ها را به صورت نور منتقل می‌کنند.

مهم‌ترین تجهیزات پسیو فیبر نوری عبارتند از:

• کابل‌های فیبر نوری
  این کابل‌ها انواع مختلفی دارند:
  • سینگل مود (Single-Mode): برای مسافت‌های طولانی، مثل ارتباط بین دو شهر.
  • مالتی مود (Multi-Mode): برای مسافت‌های کوتاه‌تر، مثل داخل یک سازمان.
  • کابل‌های دراپ (FTTH): معمولاً برای رساندن اینترنت فیبر نوری به خانه‌ها یا دفاتر استفاده می‌شوند.
• پیگ‌تیل و پچ‌کورد
  کابل‌های آماده و کوتاه فیبر نوری هستند که در متراژهای مختلف تولید می‌شوند و برای اتصال تجهیزات به یکدیگر کاربرد دارند.
• آداپتور و کانکتور
  این قطعات مثل رابط عمل می‌کنند و اجازه می‌دهند دو کابل فیبر نوری به هم متصل شوند.
• پچ پنل و باکس‌های فیبر نوری
  وقتی تعداد زیادی کابل وجود دارد، نیاز به یک محل مرکزی برای مرتب‌سازی و مدیریت آن‌ها داریم. پچ پنل یا باکس‌ها این کار را انجام می‌دهند.
• اسپلیتر نوری
  مثل یک سه‌راهی برق است با این تفاوت که به جای جریان برق، سیگنال نوری را بین چند مسیر تقسیم می‌کند.
• مفصل‌های فیبر نوری
  وقتی بخواهیم چند کابل فیبر نوری را به هم وصل کنیم یا از کابل‌ها در برابر آسیب‌های محیطی محافظت کنیم، از مفصل استفاده می‌کنیم.

۲. تجهیزات پسیو شبکه مسی

شبکه‌های مسی قدیمی‌تر از فیبر نوری هستند و همچنان در بسیاری از ساختمان‌ها و سازمان‌ها استفاده می‌شوند. این کابل‌ها همان کابل‌های معروف شبکه (LAN) هستند که بیشتر ما آن‌ها را می‌شناسیم.

مهم‌ترین تجهیزات پسیو مسی عبارتند از:

• کابل‌های شبکه مسی (Copper Cables)
  کابل‌های CAT6 و CAT6A رایج‌ترین انواع کابل شبکه هستند. این کابل‌ها می‌توانند داده‌ها را با سرعت بالا منتقل کنند و در محیط‌های داخلی یا بیرونی (Outdoor) کاربرد دارند.
• پچ پنل (Patch Panel)
  وسیله‌ای است که کابل‌های شبکه به آن ختم می‌شوند تا همه کابل‌ها در یک نقطه منظم و قابل مدیریت باشند.
• کیستون (Keystone Jack)
  همان قطعه کوچک پشت پریز شبکه است که کابل به آن متصل می‌شود. بسته به نوع کابل، کیستون می‌تواند بدون شیلد (UTP) یا شیلددار (STP) باشد.
• پچ کورد (Patch Cord)
  کابل‌های کوتاه آماده‌ای هستند که برای اتصال کامپیوتر به پریز شبکه یا اتصال بین سوئیچ و پچ پنل استفاده می‌شوند.
• مدیریت کابل (Cable Manager)
  وسیله‌ای است داخل رک شبکه که کابل‌ها را مرتب نگه می‌دارد و جلوی درهم‌ریختگی آن‌ها را می‌گیرد.
• ماژول برق (Power Module)
  واحدی است که در رک قرار می‌گیرد تا برق لازم برای تجهیزات اکتیو مثل سوئیچ و سرور را توزیع کند.

تجهیزات پسیو شالوده هر شبکه هستند. بدون آن‌ها حتی بهترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات اکتیو هم نمی‌توانند کار کنند. اگر فیبر نوری را انتخاب کنیم، سرعت و ظرفیت بسیار بالایی به‌دست می‌آوریم، و اگر از کابل‌های مسی استفاده کنیم، هزینه کمتر و نصب ساده‌تری خواهیم داشت.

در نهایت، انتخاب درست تجهیزات پسیو به نیاز شبکه، بودجه و شرایط محیط بستگی دارد. اما یک نکته همیشه ثابت است:
هرچقدر زیرساخت پسیو قوی‌تر باشد، شبکه پایدارتر و قابل‌اعتمادتر خواهد بود.