توسط: شبکه دولت، مجموعه‌ای امن، قابل اطمینان و با پهنای باند مناسب از زیرساخت‌های ارتباطی، سخت‌افزاری و نرم‌افزاری استاندارد با برخورداری از سرمایه‌های معنوی و بر اساس قوانین، مقررات و توافقات است که به هدف تسهیل، تسریع و امن سازی تبادل اطلاعات بین ذی‌نفعان و ارائه خدمات الکترونیکی به آن‌ها، در لایه‌های عمومی و اختصاصی با رعایت الزامات امنیتی متناسب با سطوح دسترسی ایجادشده است.
در تعریف فوق نکات زیر حائز اهمیت است:
- در تعریف فوق امنیت به مفهوم رعایت محرمانگی (تنها کاربران یا سیستم‌های مجاز اجازه و قابلیت دسترسی به اطلاعات محافظت‌شده را دارا باشند)، صحت (سرمایه‌های داده‌ای تنها توسط عامل‌های احراز هویت شده و یا راه‌های تأییدشده، دست‌کاری شوند) و در دسترس بودن (به معنای دسترسی به‌موقع به داده‌ها و منابع توسط افراد مجاز) می‌باشد.
- در تعریف فوق، قابلیت اطمینان به معنای توانایی عملیاتی نگه‌داشتن خدمات شبکه دولت باقابلیت عملکردی مناسب در طول زمان می‌باشد.
- در تعریف فوق پهنای باند مناسب به معنای شبکه پهن باند است که قابلیت انتقال انواع داده و اطلاعات اعم از متن، صدا و تصویر را دارا می‌باشد.
- در تعریف فوق زیرساخت‌های ارتباطی شامل کانال‌های ارتباطی اعم از فیبر نوری، اترنت، کابل کواکسیال، زوج سیم و سایر بسترهای مخابراتی می‌شود. زیرساخت سخت‌افزاری، شامل تجهیزات مخابراتی و سخت‌افزارهای سوییچینگ، مسیریاب، سرورها، تجهیزات امنیتی و ذخیره‌سازی می‌شود. زیرساخت نرم‌افزاری نیز، شامل انواع سامانه‌های نرم‌افزاری موجود بر روی شبکه دولت اعم از سامانه‌های کاربردی، ارتباطی، امنیتی، زیرساختی می‌شود.
- تمامی زیرساخت‌های ارتباطی، سخت‌افزاری و نرم‌افزاری که در شبکه دولت مورد استفاده قرار می‌گیرند باید در چارچوب استانداردهای اختصاصی شبکه دولت اعم از استانداردهای فنی، تعامل‌پذیری و مدیریتی ارائه شوند.
- سرمایه‌های معنوی در شبکه دولت طیف گسترده‌ای از کاربران، نیروی انسانی (مدیران و کارشناسان)، دارایی‌های فکری، مستندات، داده‌ها، اطلاعات و سایر دارایی‌های غیر مشهود را شامل می‌شود. سرمایه‌های معنوی با گذر زمان رشد چشم‌گیری داشته و ارزش افزودهٔ زیادی به شبکه دولت اضافه خواهند کرد که همین امر منجر به توجیه اقتصادی هزینه‌های توسعه و نگهداری شبکه دولت می‌شود.
- شبکه دولت، به عنوان طرح ملی باید بر اساس قوانین، مصوبات، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی توسعه و پشتیبانی یابد و در سایر مصوبه‌ها و قوانین به عنوان زیرساخت اصلی ارتباطی بین دستگاهی به رسمیت شناخته شود.
- شبکه دولت به دلیل حذف مکاتبات کاغذی برای تبادلات اطلاعات بین ذی‌نفعان می‌تواند منجر به تسریع این تبادلات شود. همچنین به دلیل ارائه خدمات متنوع در قالب این شبکه برای پشتیبانی از تبادلات اطلاعات بین دستگاه‌های کشور، این شبکه منجر به تسهیل تبادل اطلاعات خواهد شد. در نهایت به دلیل جدا بودن زیرساخت این شبکه از اینترنت، و رعایت الزامات امنیتی متناسب با سطوح دسترسی، این شبکه می‌تواند منجر به امن‌سازی تبادل اطلاعات بین ذی‌نفعان شود.
- خدماتی که بر روی شبکه دولت ارائه خواهند شد، به لحاظ امنیت، مقیاس‌پذیری و ماهیت کاربران در دو گروه عادی و طبقه‌بندی شده قرار می‌گیرند. خدمات طبقه‌بندی شده به گروه محدودی از ذی‌نفعان ارائه خواهند شد که رعایت الزامات امنیتی حداکثری در مورد آن‌ها حائز اهمیت بیشتری خواهد بود و خدمات عادی به تمامی ذی‌نفعان ارائه خواهند شد که مقیاس‌پذیری شبکه و تعامل‌پذیری با سایر شبکه‌های موجود در مورد آن‌ها حائز اهمیت بیشتری خواهند بود. لذا به منظور پوشش مناسب این خدمات، شبکه دولت در دو لایه عمومی جهت ارائه خدمات عادی و اختصاصی جهت ارائه خدمات طبقه‌بندی شده توسعه خواهد یافت.
نهاد ریاست جمهوری ستاد اداری رییس‌جمهور برای اداره و مدیریت کشور است با توجه به نقش فناوری اطلاعات در کمک به انجام مطلوب مأموریت‌های اصلی نهاد، شبکه دولت برای ایجاد جریان اطلاعات صحیح و بهنگام جهت تصمیم‌سازی به‌منظور هماهنگی و نظارت برای تعاملات بین دستگاهی، باهدف ارتباط امن و باکیفیت در سطح مدیران اجرایی کشور توسط نهاد ریاست جمهوری ایجاد گردید.
از سال ۱۳۷۶ به‌منظور تبادل اطلاعات و مکاتبات در سطح دستگاه‌های عضو هیأت دولت شبکه دولت راه‌اندازی و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این شبکه اثربخشی قابل‌توجهی از حیث افزایش سرعت و کاهش هزینه در ارسال و دریافت مکاتبات بین دستگاه‌های متصل داشت.
در سال ۱۳۸۰ با توجه به تأمین بخش عمده‌ای از اطلاعات موردنیاز دولت و وزارتخانه‌ها توسط سازمان‌ها و ادارات کل استانی، اتصال سایر دستگاه‌های اجرایی و ادارات کل استانی به شبکه دولت آغاز شد.
از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ با حمایت نهاد ریاست جمهوری و همکاری استانداری‌ها، شبکه دولت در استان‌ها تا سطح ادارات کل توسعه یافت.
از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۸ با برقراری ارتباط شبکه‌های استانی با هسته مرکزی، شبکه یکپارچه دولت ایجاد و در تاریخ ۲۳/۷/۱۳۸۸ توسط رییس‌جمهور محترم وقت الزام استفاده از شبکه دولت برای انجام تبادل مکاتبات و اطلاعات بین دستگاه‌های دولتی ابلاغ گردید.
طی سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳ شبکه دولت در سطح شهرستان‌ها توسط استانداری‌ها با مشارکت فرمانداری‌ها و هماهنگی نهاد ریاست جمهوری گسترش یافت.
شبکه دولت تا تیرماه ۱۳۹۳ با ۸۳۸۸ نقطه، ۶ سامانه کاربردی فرا سازمانی (سامانه یکپارچه مراسلات الکترونیکی دولت (سیماد)، سامانه الکترونیکی ارتباط مردم و دولت (سامد)، سامانه نظارت الکترونیکی (دیوان محاسبات کشور)، سامانه نظارت آنی معاونت نظارت مالی و خزانه‌داری کل کشور (سناما) و سامانه سفرهای خارجی کارکنان دولت) با بیش از ۲۴۰۰۰ کاربر با مدیریت و راهبری مرکز فناوری اطلاعات، ارتباطات و امنیت نهاد ریاست جمهوری توسعه‌یافته است.
تا پایان بهمن ماه ۱۳۹۴ شبکه دولت با اتصال ۱۲۶۵۰ واحد اداری در سطح کشور از ۲۴ سامانه و خدمت شبکه دولت استفاده نموده اند.
شبکه دولت با ایجاد بستری قابل‌اعتماد در برقراری ارتباط و تبادل الکترونیکی اطلاعات بین ستاد وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، استانداری‌ها و ادارات کل استانی را با امنیت و پایداری بیشتر میسر ساخت. این بستر با به حداقل رساندن مکاتبات کاغذی، تأمین اطلاعات موردنیاز سازمان‌ها و مدیران دولتی را تسریع نموده و امکان فعالیت نظام مدیریت اطلاعات و نظام‌های پشتیبانی تصمیم را در راستای تحقق دولت الکترونیکی فراهم نموده است.
- هدف شبکه دولت
چشم‌انداز:
شبکه دولت به عنوان مهم‌ترین شبکه ارتباطی بین دستگاهی، با نقش مؤثر در همسوسازی و هماهنگی به منظور استفاده از تمامی ظرفیت‌ها و سرمایه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور و ارائه همه خدمات الکترونیکی دولت به صورت یکپارچه و امن به ذی‌نفعان، زمینه تحقق دولتی فراگیر، هوشمند و با سطح بالایی از شفافیت و سلامت اداری را فراهم خواهد نمود.
بیانیه مأموریت
شبکه دولت با بهره‌گیری از استانداردها و نظام‌های مدیریتی، زیرساخت‌های ارتباطی، سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را فراهم می‌نماید تا تعاملات الکترونیکی، جریان صحیح اطلاعات و خدمات یکپارچه به صورت آسان، امن و سریع به ذی‌نفعان ارائه گردد.
اهداف عالی شبکه دولت
اهداف عالی شبکه دولت عبارت‌اند از:
- بهبود سرعت، صحت، امنیت و قابلیت اطمینان جریان اطلاعات بین ذی‌نفعان شبکه دولت
- انجام تمامی تعاملات الکترونیکی بین دستگاهی کشور از طریق شبکه دولت
- استانداردسازی تعاملات و ارتباطات الکترونیکی بین ذی‌نفعان
- گسترش شبکه دولت در سطح کشور به منظور فراهم نمودن امکان دسترسی کلیه ذی‌نفعان
- فراهم‌سازی بستری مناسب برای پیاده‌سازی فرآیندهای مرتبط با ماموریت‌های دولت
- تأمین امنیت اطلاعات حیاتی کشور در فضای مجازی و مقابله با تهدیدات امنیتی
- تأمین زیرساخت‌های لازم جهت برقراری ارتباطات بین مقامات کشور در شرایط بحرانی
شرکت فناوری اطلاعات رجاء مشارکت گسترده ای در بهبود امنیت و توسعه زیرساخت های شبکه دولت از سال 95 تا کنون داشته است.
