حملات RCE یا اجرای کد از راه دور، یکی از خطرناک‌ترین آسیب‌پذیری‌های امنیتی است که به مهاجم اجازه می‌دهد بدون نیاز به دسترسی فیزیکی، کدهای مخرب خود را روی سیستم هدف اجرا کند. این نوع حمله معمولاً از طریق ضعف‌های امنیتی در نرم‌افزارها، کتابخانه‌های قدیمی، پیکربندی‌های نادرست و ورودی‌های کنترل‌نشده کاربران انجام می‌شود.
یکی از رایج‌ترین روش‌های اجرای RCE از طریق ورودی‌های ناامن در وب‌سایت‌ها و نرم‌افزارهاست. برای مثال، اگر یک وب‌سایت ورودی کاربران را مستقیماً به یک تابع سیستم‌عامل ارسال کند، یک مهاجم می‌تواند به جای ورودی عادی، دستورات سیستم را ارسال کرده و آن‌ها را روی سرور اجرا کند. همچنین، بهره‌برداری از سرریز بافر یکی دیگر از روش‌های متداول این حمله است. در این روش، مهاجم با ارسال داده‌های بیش از حد مجاز، کنترل اجرای برنامه را به دست گرفته و کد مخرب خود را در حافظه اجرا می‌کند.
حمله سایبری RCE چگونه رخ می‌دهد؟
RCE معمولاً از طریق یکی از روش‌های زیر اتفاق می‌افتد:
-
ورودی‌های کنترل‌نشده (Unsanitized Input):
- اگر یک وب‌سایت ورودی‌های کاربران را بدون فیلتر کردن بپذیرد، هکر می‌تواند دستورات سیستم را در قالب ورودی ارسال کند و آن‌ها را روی سرور اجرا کند.
-
آسیب‌پذیری در نرم‌افزارها:
- مثلاً اگر یک برنامه از کتابخانه‌های قدیمی و دارای نقص استفاده کند، مهاجم می‌تواند از این نقص برای اجرای کد دلخواه خود بهره ببرد.
-
بهره‌برداری از سرریز بافر (Buffer Overflow):
- اگر یک برنامه حافظه را به درستی مدیریت نکند، مهاجم می‌تواند کد مخرب را در حافظه قرار داده و آن را اجرا کند.
-
آسیب‌پذیری در سرویس‌های شبکه‌ای:
- مثلاً یک سرور وب که به درستی پیکربندی نشده است، ممکن است به مهاجم اجازه دهد تا دستورات را روی سرور اجرا کند.
تاثیر RCE بر پردازنده
وقتی یک حمله RCE موفقیت‌آمیز باشد، تأثیرات آن روی پردازنده دستگاه می‌تواند بسیار جدی باشد. یکی از این تأثیرات، افزایش غیرعادی مصرف پردازنده است. بسیاری از مهاجمان پس از دستیابی به کنترل سیستم، از منابع پردازشی برای استخراج ارز دیجیتال (کریپتوجکینگ) استفاده می‌کنند که این کار می‌تواند باعث کندی شدید عملکرد سیستم و افزایش هزینه‌های برق شود.
علاوه بر این، حملات RCE می‌توانند باعث اجرای بدافزارهای پیچیده مانند روت‌کیت‌ها شوند که به مهاجم اجازه می‌دهد کنترل کامل پردازنده و دیگر منابع سخت‌افزاری را به دست بگیرد. این نوع بدافزارها معمولاً به سختی شناسایی و حذف می‌شوند و حتی می‌توانند در سطح فریمور BIOS یا UEFI مستقر شوند. چنین حملاتی ممکن است منجر به از کار افتادن سیستم یا حتی تغییر تنظیمات امنیتی سخت‌افزار شوند که در نتیجه، مهاجم به‌راحتی می‌تواند از راه دور به سیستم دسترسی دائمی پیدا کند.
2 تا از حملات RCE موفق
در دنیای واقعی، حملات RCE پیامدهای مخربی داشته‌اند. به عنوان مثال، در سال 2017، آسیب‌پذیری موجود در نرم‌افزار Apache Struts منجر به یک حمله گسترده شد که در آن اطلاعات شخصی میلیون‌ها نفر به سرقت رفت. همچنین در سال 2021، یک آسیب‌پذیری RCE در Log4j باعث شد که بسیاری از سرورها و سرویس‌های ابری در معرض خطر قرار بگیرند، زیرا مهاجمان می‌توانستند از راه دور کدهای مخرب خود را اجرا کنند و کنترل سیستم‌ها را به دست بگیرند.
چگونه در برابر حملات RCE امنیت سیستم خود را بالا ببریم؟
۱. اعتبارسنجی و فیلتر کردن ورودی‌ها
۲. به‌روزرسانی مداوم نرم‌افزارها و سیستم‌ها
۳. محدود کردن سطح دسترسی (Least Privilege Principle)
۴. فعال‌سازی مکانیزم‌های امنیتی در پردازنده و سیستم‌عامل
۵. استفاده از فایروال و سیستم‌های تشخیص نفوذ (IDS/IPS)
۶. جلوگیری از اجرای کدهای مخرب در سرورها
۷. نظارت و مانیتورینگ سیستم‌ها
۸. استفاده از محیط‌های ایزوله برای اجرای کدهای غیرمطمئن
۹. اجرای تست‌های امنیتی منظم
۱۰. آموزش و آگاهی‌بخشی به تیم توسعه و مدیران سیستم
با رعایت این روش‌ها، می‌توان احتمال وقوع حملات RCE را به‌شدت کاهش داد و از اجرای کدهای مخرب در سیستم‌ها جلوگیری کرد. امنیت یک فرآیند مداوم است و نیاز به به‌روزرسانی و نظارت مستمر دارد.
چنین حملاتی نشان می‌دهد که امنیت سیستم‌ها به‌ویژه در برابر RCE باید بسیار جدی گرفته شود. استفاده از نرم‌افزارهای به‌روز، بررسی دقیق ورودی‌های کاربران، فعال‌سازی مکانیزم‌های امنیتی مانند DEP (Data Execution Prevention) و ASLR (Address Space Layout Randomization) ، و همچنین نظارت مستمر بر عملکرد پردازنده می‌تواند از وقوع چنین حملاتی جلوگیری کند.
